آموزش مقابله با پرخاشگری برای معلمان

[مدیر آزمایشی تالار سایر موضوعات علوم انسانی]

مقابله با پرخاشگری

پرخاشگری ( aggression ) عبارتست از رفتاری كه هدف آن صدمه زدن به خود یا به دیگری می باشد در این تعریف قصد و نیت فرد مهم است . یعنی رفتاری پرخاشگری محسوب می شود كه از روی قصد و عمد برای صدمه زدن به دیگری یا به خود انجام گرفته باشد ( كریمی ، 1378 ) پرخاشگری به منظور توصیف محموعه ای از رفتارهای برون ریزانه مورد استفاده قرار می گیرد كه در همه آنها مشخصه ی تجاوز به حقوق افراد دیگر اجتماع و تأثیر آزارنده ی این رفتار مشترك است . اعمال پرخاشگرانه شامل رفتارهای جسمی و كلامی پرخاشگری نظیر تهدید كردن ، مشاجره ی لفظی و... همچنین ویرانی دارایی است . ( براهنی ، 1367 )

برخی از روان شناسان پرخاشگری را رفتاری می دانند كه به دیگران آسیب می رساند یا بالقوه می تواند آسیب برساند . پرخاشگری ممكن است بدنی ، لفظی یا به صورت تجاوز به حقوق دیگران باشد این روانشناسان بین پرخاشگری وسیله ای و پرخاشگری خصمانه تمایز قائل شده اند . ( شعاری نژاد ، 1364 )

صاحب نظران حوزه علوم اجتماعی در مورد پرخاشگری به دو گروه تقسیم شده اند گروهی معتقدند كه پرخاشگری ذاتی و فطری است و گروهی دیگر آن را حاصل عوامل اجتماعی در نتیجه اكتسابی می دانند و هر دو گروه برای تائید نظریات خود شواهد و دلایلی را مطرح می كنند . ( كریمی ، 1378 ) این پژوهش در نظر دارد با بیان تعاریف و دیدگاههای مختلف به بررسی و شناسایی علل پرخاشگری دانش آموزان پایه سوم راهنمایی و دورة متوسطه شهرستان زرین شهر بپردازد

2 - بیان مسئله :
( مسئله تحقیق ، باید با توجه به یافته های حاصل از پژوهشهای مرتبط با مسئله مورد بررسی ، تنظیم و ارتباط بین متغیرهای موردمطالعه دقیقاً بیان شود . )
اولین سؤالی كه در مورد رفتارهای نابهنجار افراد خصوصاً مشكلات رفتاری - ایذائی از جمله پرخاشگری مطرح می شود این است كه علل پرخاشگری چیست ؟
از مطالعه و بررسی علل پرخاشگری دانش آموزان منطقه و استفاده از نظریات صاحب نظران علوم اجتماعی و رورانشناسی و یافته های محققین می توان به عوامل شخصیتی ، عوامل آموزشگاهی ، عوامل اجتماعی و عوامل خانوادگی بعنوان علل پرخاشگری دانش آموزان منطقه زرین شهر نامبرد در زیر توضیحاتی در این خصوص بیان می شود .

الف : علل شخصیتی :

شخصیت امكان پیش بینی آنچه را كه فرد در موقعیتی خاص انجام خواهد داد فراهم می كند
( رأس ، 1373 )
با توجه به نظریات سزار لمبروزو جرم شناس و پدر مردم شناسی جنایی ایتالیا میان نقص بدنی از یك سو و جنایت از سوی دیگر رابطه نزدیكی وجود دارد . ( ستوده ، 1378 )
آیزنگ مدعی است كه بین ویژگیهای شخصیتی چون برون گرایی و رفتار انحرافی رابطه وجود دارد فرد برونگرا ماجراجو و مغرور است ، سریعاً واكنش نشان می دهد . تمایل به پرخاشگری دارد ، زود از كوره به در می رود ، احساسات وی در كنترلش نیست . او بدون تأمل و اندیشه عمل می كند ( ستوده ، 1378 )
سازمان روانی فرد به گونه ای است كه برای هر عامل تهدید كننده ای از خود واكنش نشان می دهد و معمولاً یكی از رایج ترین واكنشها به نا امنی ، پرخاشگری است همچنین ناكامی هسته مركزی شخصیت آدمی را مورد تعرض قرار داده و ویران می كند . ( شریفی ، 1376 )
نداشتن وضع روحی مطلوب به دلیلی ابتلا به برخی بیماریهای روحی و روانی بحرانهای ناشی از دوره بلوغ و برخی خصوصیات رفتاری افراد از جمله اضطراب و هیجان ، احساس حقارت ، غرور و ... موجب بروز پرخاشگری می شود . ( فرقانی ، 1376 )

ب _ علل خانوادگی

سختگیری ها ، خشونت ها ، سرزنش ها و تحقیرهای والدین مستبد اثرات مخرب و جبران ناپذیری بر روی ساختار شخصیتی كودكان و نوجوانان باقی می گذارد و احساس بی كفایتی ، ترس و انزوا و گوشه گیری ، ناتوانی در برقراری روابط عاطفی و اجتماعی ناسازگاری و پرخاشگری و ... می تواند زاییده چنین رفتارهای ناسنجیده و نابخردانه والدین باشد ( احمدوند ، 1374 )
بر اساس یك تحقیق 46 % بزهكاران جامعه ما در خانواده های بی قید و بند زندگی می كرده اند ( كریمی نیا ، 1379 ) در تحقیق دیگر 75 % پسران پرخاشگر از وجود پدر محروم بوده و یا الگوی فردی برای یادگیری نداشته اند ( وفایی ، 1376 ) الگوهای خانوادگی نیز بار فتار پرخاشگرانه ارتباط دارد .
( توزنده جانی و كمال پور ، 1379 )

ج _ علل آموزشگاهی :

پژوهش های انجام شده حاكی از ارتباط پرخاشگری با مشكلات یادگیری است ...
پرخاشگری با پیشرفت تحصیلی ضعیف و ناكامی در مدرسه همراه می باشد . ( مهریار ، 1370 )
پرخاشگری واكنش كلی نسبت به ناكامی است هر چند افراد همیشه پاسخهای پرخاشگرانه آشكار از خود نشان نمی دهند و آنها را در وجود خود سركوب می كنند . مثلاً پسری كه بوسیلة یكی از همكلاسان خود مورد اهانت قرار گرفته ، غالباً به طور فیزیكی به او حمله ور می شود .
زد و خوردها و دعواهای حیاط مدرسه خود نشانه هایی از این پرخاشگری ها است .( نوابی نژاد ، 1371 )

د_ علل اجتماعی

پرخاشگری ناشی از ناكامی های بنیادی یا یادگیری و مشاهدات محیطی است ( شفیع آبادی، 1372 )
تحقیقات بندورا ( 1973 ) نشان داده است كه پرخاشگری كاملاً جنبه تقلیدی دارد و از راه مشاهده كسب می شود . ( كریمی ، 1378 )
طرد یا روشهای انضباطی غلط در افزایش پرخاشگری نقش داشته اند ( فرقانی ، 1376 )
با توجه به فزونی پرخاشگری در جامعه صنعتی و شهری امروزی ، برخی برای توجیه این پدیده وسایل ارتباط جمعی را مسئول می دانند زیرا فیلم ، مجله ، روزنامه ، كتاب ، تلویزیون ، ویدئو ، ماهواره حاوی تصاویر و و مطالبی است كه در ان اشاره به خشونت ، تهاجم و جنایت بسیار دیده می شود ( ستوده ، 1378 ) .
یك تحقیق مهم در این زمینه نشان داده است كه نه زندگی خانوادگی یك پسر ، نه عملكرد مدرسه ای و نه زمینه خانوادگی وی ، بلكه مقدار برنامه های خشن تلویزیونی كه در نه سالگی تماشا می كرده است تنها و مهمترین عامل تعیین كننده میزان پرخاشگر بودن او در 10 سال بعد یعنی سن 19 سالگی بوده است . ( كریمی ، 1378 )



hamyary.ir