سوال وجوابهایی در باره ی تخمدان پلی کیستیک

[M@hdi42]

خانم های مبتلا به تخمدان پلی کیستیک بخوانند



سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) شایع‌ترین اختلال غدد درون‌ریز در زنان و یکی از دلایل عمده ناباروری به شمار می رود.

ابتلا به این سندرم معمولا با اختلالات متابولیکی از جمله افزایش قند و چربی های خون، پرفشاری خون و همچنین افزایش آندروژن ها (هورمون های مردانه) به ویژه تستوسترون، رشد موهای زاید (هیرسوتیسم) و چاقی همراه است.

مطالعات نشان می دهند که مصرف اسید های چرب غیراشباع به ویژه اسیدهای چرب امگا-3 موجب بهبود شاخص های متابولیکی در این زنان می شود.

برای بررسی این اثر، مطالعه ای در بخش غدد بیمارستان آدلاید انجام شد و ارتباط بین سطح اسیدهای چرب غیراشباع موجود در پلاسما با شاخص های متابولیکی و هورمونی این بیماران مورد ارزیابی قرار گرفت.


نتایج نشان داد، بالا بودن نسبت اسیدهای چرب امگا-6 به امگا-3 با بالا بودن آندروژن ها در خون مرتبط است و مصرف اسیدهای چرب امگا-3 غلظت تستوسترون قابل دسترس پلاسما را کاهش می دهد. بعلاوه اسیدهای چرب امگا-3 موجب کاهش چربی های خون و پیشگیری از تصلب شرایین و بیماری های قلبی- عروقی می شوند.

متخصصان این طور نتیجه گرفتند که مصرف اسیدهای چرب غیر اشباع بلند زنجیره به خصوص امگا-3، وضعیت هورمونی و شاخص های متابولیکی را در بیماران مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک بهبود می بخشد.
نتایج این مطالعه در نشریه تغذیه بالینی امریکا به چاپ رسیده است.

برخی متخصصان در کنار روش های درمانی برای سندرم تخمدان پلی کیستیک، مصرف مکمل های امگا-3 را نیز به این بیماران توصیه می کنند.

تهیه و ترجمه: گروه سلامت سیمرغ

www.seemorgh.com/health

اختصاصی سیمرغ

[M@hdi42]

همه چیز پیرامون سندرم تخمدان پلی کیستیک (pcos)


سندرم بسیار شایعى در دوره بارورى محسوب مى گردد. شیوع این سندرم حدود15-10 درصد است. تشخیص PCO بر اساس علائم بالینى و وجود دو مشخصه از سه مشخصه زیر تعریف می گردد:

-1 دور ه هاى قاعدگى نامرتب
-2 افزایش هورمون هاى مردانه که به صورت شواهد بالینى یا براساس تست هاى آزمایشگاهى تشخیص داده شود.
-3 تشخیص فولیکولهاى کوچک متعدد در تخمدانها که درسونوگرافى گزارش می گردد(تخمدان پلی کیستیک)
در گذشته فقط بیمارانى که دوره قاعدگى نامنظم داشتند در زمره PCO قرار مى گرفتند و به علت محدودیت تعریف آن، در مسائل بهداشتى مربوط به این سندرم، سردرگمى به وجود آمده بود. تظاهرات دیگر همراه با این سندرم، شامل چاقى، مقاومت به انسولین، دیابت،تغییر رنگ سمت داخلى رانها و پایین گردن که تحت عنوان آکانتوزیس نینگریکانس نامیده می شود، مى باشد.

علت به وجود آمدن PCO چیست و چگونه درمان می شود؟

توضیح و تشریح نکات مهم درباره PCO یک کتاب کامل را به خوداختصاص می دهد.کتابهاى زیادى در رابطه با این موضوع به رشته تحریردرآمده است. سندرم PCO را براى اولین بار در سال 1935 دکتر اشتاین وطى دهه گذشته لوینتال توضیح دادند. دانستنی ههاى ما درباره PCO افزایش قابل توجهى داشته است در PCO ضخامت پوسته اي که تخمدان را احاطه می کند افزایش قابل توجهى پیدا مى کند ،و این ضخامت، مانع تخمک گذارى می شود.
در حال حاضر کاملاً شناخته شده است که PCOیک عدم تعادل هورمونى است. هسته به وجود آورنده مشکل در مقاومت به انسولین خلاصه مى شود. انسولین هورمونى است که در لوزالمعده ساخته شده و باعث مصرف قند در حال گردش در بدن می گردد.افرادى که در تولید انسولین به عنوان نمودى از یک اختلال با سیستم غدد درون ریز خود مشکل دارند، براى نگهدارى سطح قند خون در حد طبیعی، نیاز به درمان با انسولین دارند. این افراد، در گروه افراد دیابتى وابسته به انسولین یا دیابت تیپ یک قرار داده می شوند.عمده بیماران با اختلال متابولیسم گلوکز از مقاومت به انسولین(ونه از کمبود انسولین) رنج می برند. سلولهاى بدن به اثر انسولین مقاوم بوده، نمی توانند قند را جذب نمایند و به طور جبرانى، تولید انسولین بیشترى از لوزالمعده نیاز است تا سطح گلوکز خون را در حد طبیعی نگه دارد. این بیماران تحت عنوان دیابتى هاى غیر وابسته به انسولین (دیابت تیپ II) ، قلمداد می شوند. بیماران با تیپ II دیابت علیرغم بیمارى، ممکن است براى کاهش گلوکز خون، نیاز به تزریق انسولین داشته باشند.مقاومت به انسولین، اغلب یک بیمارى ژنتیکى است و این توجیه کننده شیوع بیمارى در جمعیتها و اقوام خاص است. در بیماران با مقاومت به انسولین، افزایش سطح انسولین می تواند سیستم تولید مثل آنها را تحت تأثیر قرار دهد.انسولین به طور مستقیم در آزاد شدن هورمونهاي هیپوفیزي مؤثر بوده و همچنین باعث تولید هورمونهاى مردانه از تخمدانها می گردد.بنابراین، وجود انسولین زیاد در محیط، مانع رشد فولیکولى در تخمدان خواهد شد.وقتى تعدادى از فولیکولها نتوانند به طور طبیعى رشد کنند،هورمونهاى مردانه مازاد آنها آزاد شده و منجر به بروز افزایش موهاى زائد در خانم ها و همچنین آکنه می گردد.
چاقى، به تنهایى مقاومت به انسولین را افزایش داده، بنابراین بیماران داراى افزایش وزن، با تشدید مشکل خود مواجه هستند. خانمهایى که قاعدگی هاى نامنظم دارند، در صورت افزایش وزن مى توانند مشخصات سندرم PCO را به طور کامل بروز دهند. در این افراد، کاهش وزن بهتنهایى می تواند باعث برقرارى دور ه هاى طبیعی تخمک گذارى و بهبود بارورى گردد.

چرا در صورت ابتلا به سندرم PCO نیاز به مصرف متفورمین هست؟ مگر متفورمین دارویى براى دیابتى ها نیست؟

نقش مقاومت به انسولین به عنوان عامل آغاز کننده اي براى سندرم PCO مطرح است. بنابراین داروهاى حساس کننده سلولهاى بدن به انسولین، مثل متفورمین(گلوکوفاژ) به عنوان درمان PCO مطرح شده اند ،. حدود 20 درصد بیماران PCO که قاعدگى هاي نامنظم دارند به دنبال تجویز متفورمین، قاعدگی هاي منظمى پیدا خواهند کرد.به علت اینکه اکثر بیماران با شروع دریافت متفورمین، دچار کاهش اشتها می شوند، کاهش وزن از فواید دیگر این درمان است. بیماران با PCO دچار افزایش سقط هاى سه ماهه اول در دوران باردارى هستندو مطالعات نشان می دهند در افرادیکه تحت درمان با متفورمین قراردارند، میزان سقط جنین در سه ماهه اول کاهش یافته است.دوز مصرفى متفورمین به آرامی افزایش می یابد به گونه اي که بسیارى از پزشکان، دارو را با دوز یک قرص 500 میلى گرم در شب آغاز می کنند و پس از یک هفته، دوز دارو را به 1000 میلى گرم افزایش می دهند. طى هفته بعد، دوز دارو می تواند به 1500 میلى گرم افزایش یابد. اکثر بیماران، توانایى تحمل این درمان را دارند، اگرچه شدیدترین عارضه گوارشى این درمان که اسهال است در حدود15-10درصد بیماران را متأثر مى کند.بیمارانى که با تجویز متفورمین، قاعدگی هاى منظم پیدا نکنند،کاندید تجویز داروهاى تحریک تخمک گذارى هستند. متفورمین به عنوان خط اول درمان در بیماران PCO تا حدى موردبحث است. برخی پزشکان معتقدند براى این بیماران، در ابتدا کلومفین تجویز شود. ولى ما شروع متفورمین و سپس افزودن کلومیفن به درمان را در صورت عدم موفقیت توصیه می کنیم.

من مبتلا به PCO هستم ولى با تجویز متفورمین هنوزدوره هاى قاعدگى طبیعى پیدا نکرده ام، قدم بعدى چیست؟

بیمارانی که به تجویز متفورمین پاسخ نمی دهند، نیاز به داروهاى دیگرى نظیر کلومیفن سیترات(کلومید) یا داروهاى تزریقى گنادوتروپین براى تحریک تخمک گذارى دارند. کلومیفن از سال 1960 داروي تأیید شده FDA در درمان تخمک گذارى، بوده است. این ترکیب آنتى آندروژنی، به طور موفقیت آمیزى در بسیارى از افراد با حداقل عوارض قابل استفاده است. کلومیفن با اتصال به گیرنده هاى استروژن در مغز، تصور کاهش استروژن درخون را باعث شده، و بدین صورت، منجر به افزایش ترشح FSHازهیپوتالاموس مى گردد FSH خود باعث تحریک رشد فولیکولى و در نتیجه آزاد شدن تخمک خواهد شد. بیماران باید کمترین دوز کلومیفن را که مورد نیازشان است دریافت کنند. با افزایش دوز، عوارض آنتى استروژنى کلومیفن بر روى ترشحات مخاطى واژن و ضخامت لایه داخلی رحم تظاهر می یابد.بسیارى از پزشکان، کلومیفن را با مقدار 50 میلى گرم در روز آغاز کرده، که موجب تحریک تخمک گذارى می شود. مصرف این دارو ازروزهاى آغازین دوره قاعدگى مثلاً روزهاي 5 تا 9 در نظر گرفته می شود. با استفاده از سونوگرافى در روز 12 قاعدگی، می توان پاسخ تخمدانها را ارزیابى کرد. اکثر بیماران، تا روز هفدهم، تخمک گذارى می کنند. در صورتى که فولیکول غالب(فولیکولی که به زودي قادر به تخمک گذاري خواهد بود) در این روز وجود نداشته باشد، افزایش دوز کلومیفن براى ماه بعد به 100 میلى گرم در روز در نظر گرفته می شود. کلومیفن با دوز 150 میلى گرم کمتر نسخه مى شود، چون اکثر بیمارانى که به کلومیفن پاسخ می دهند، با همان دوز 50تا100میلی گرم تحریک تخمک گذارى موفق انجام می دهند.
افرادى که به کلومیفن پاسخ نمی دهند با درمانهاى تزریقى گنادوتروپینى Bravelle, Menopur, Gonal-F, Follistim) ) مورددرمان قرار می گیرند. داروهاى گنادوترپینى با استفاده از تکنیک همانندسازى DNA در آزمایشگاه تهیه مى شوند و یا از ادرار زنان یائسه تغلیظ سازى مى گردند.با استفاده از تجویز دوز پایین( 75 واحد به عنوان دوز شروع کننده)حدود 90 درصد بیماران، یک فولیکول غالب خواهند داشت.اگر درمان، باعث رشد چند فولیکول شود، ریسک چند قلو زایى وسندرم تحریک بیش از حد تخمدانى(OHSS )وجود خواهد داشت، که منجر به قطع دوره درمان خواهد شد. امروزه تقریباً اکثر حاملگى هاى چندقلو، از افزایش پاسخ تخمدانى به گنادوتروپین هاي تجویزي دردرمان افراد PCO بروز می نماید.

اگر مبتلا به pco یا pof نباشم مشکل عدم تخمک گذاری من چیست؟

به هم ریختگى هورمونى، همانند PCO می تواند موجب نامنظمی تخمک گذارى شود. این بههم ریختگى، شامل مشکلات غده تیروئید،سطح غیرطبیعى هورمون پرولاکتین(هورمونى کهباعث تولید شیر درپستان می شود) و نبود تحریک هیپوفیزى براى عملکرد تخمدانها که بهعنوان آمنوره هیپوتالاموسى شناخته می شود مى باشند.غده هیپوفیز، هورمونهایى را ترشح میکند که باعث تنظیم عملکرد سیستمهاي مختلف بدن، مانند تولید مثل، سوخت و ساز، پاسخبه استرس، تعادل آب در بدن و رشد بدن میشود.در افراد با قاعدگیهاى نامنظم، باید سطح سرمیهورمونهاى تیروئید و پرولاکتین اندازه گیري شود. اختلال در هر کدام از این هورمونهاوبیماریهاى مربوط به آنها، با تجویز داروهاى مناسب، درمان خواهند شد.مثلاً در مورد کم کارىتیروئید، با تجویز قرص لووتیروکسین، دوره هاى قاعدگى بیمار به حالت طبیعی بر می گردد. یادر مورد افزایش ترشح پرولاکتین، تجویز قرص بروموکریپتین، دوره هاى طبیعی تخمکگذارىرا به فرد باز خواهد گرداند.در بیماري کم کارى تیروئید، پرولاکتین هم افزایش می یابد.اما افزایش این هورمون در نبود بیماریهاى تیروئیدى، در مواردي نیاز به بررسى مغز با MRI را مطرح مى کند. این نوع افزایش پرولاکتین می تواند ناشى از وجود یک تومور کوچکدر سلولهاى تولید کننده پرولاکتین(غده هیپوفیز) باشد. اگر این تومور، کوچکتر ازcm1باشدمیکروآدنوم و در صورتیکه قطر بیش ازcm1داشته باشند ماکرو آدنوم نامیده مى شود.
فرد با اختلال عملکرد تیروئید(کم کاري یا پرکاري) و با میزان پرولاکتین طبیعی که بعد از تجویزپروژسترون، دچار خونریزى قاعدگى نمی شود، به عنوان بیمار با آمنوره هیپوتالاموسىبررسی می گردد. دراین زنان، علیرغم داشتن سطوح سرمی استروژنى حداقل مقدارطبیعی،فولیکولهاى تخمدانى وجود ندارد. زنانى که وزن زیر اید ه آل داشته و به ورزشهاىسنگین، مداوم و در سطح قهرمانى می پردازند، مى توانند دچار این مشکل گردند. در این افراد،به علت نبود سطح استروژنى طبیعی، خطر بروز استئوپروز(پوکی استخوان) افزایش می یابد واین افراد از درمان هورمونى، مثل قرصهاى جلوگیرى از حاملگى در صورتى که قصد باردارىدر کار نباشد، سود مى برند. در مورد این افراد MRI مغز براى رد کردن هرگونه اختلالساختمانى سودمند ، است. تجویز گنادوتروپین هاى تزریقى در موارد نازایى که منورههیپوتالاموسى عملکردى دارند، مناسب است. درمان انتخابی در این زنان، دارویی است که همFSHو هم LH داشته باشد و داروهایی که حاویfsh تنها هستند مثل Follistim وGonal-f براى ایشان کاربرد ندارد. در زنان مبتلا به آمنوره هیپوتالاموسى عملکردى،کلومیفن کارایى نداشته و تقریباً همه این افراد با درمان مناسب، تخمک گذارى موفقى خواهندداشت.در زنان ورزشکار، با وزن زیر حد طبیعی(لاغر)، اندکى افزایش وزن یا کاهش شدت و
طول زمان ورزش، می تواند باعث برقرارى مجدد دوره هاى طبیعی قاعدگى شود.


منبع