فيزيك موسيقي

[Rez@ee]

صوت موسيقي يا نت ، صوتي است كه از ارتفاعهاي منظم تشكيل شده است و اثر خوشايندي بر گوش انسان دارد.

صوتي را كه مي‌شنويم به خصوصيتهاي گوش و ساز و كار شنوايي و نيز ويژگي‌هاي فيزيكي صوت بستگي داد. صوتي را كه انسان با دستگاه شنوايي خود درك مي‌كند، بر حسب سه مشخصه بلندي ، ارتفاع و طنين بيان مي‌كنند.

تار مرتعش

هنگامي كه يك تار را مرتعش مي‌كنيم، تنها هماهنگ اول آن ايجاد نمي‌شود. بلكه هماهنگهاي ديگر آن نيز بوجود مي‌آيند. از برهمنهش اين هماهنگها يك موج مركب ايجاد مي‌شود. آنچه ما پس از مرتعش كردن يك تار مي‌شنويم، از اين موج مركب ايجاد مي‌شود. اگر موج صوتي حاصل از پيانو و ويولون را با هم مقايسه كنيم و در هر دو مورد فركانس صوت اصلي 440 باشد، تعداد و دامنه هماهنگهايي كه در ساختن اين موج مركب سهيم هستند، متفاوت خواهد بود. در نتيجه اگر شكل موج مركب حاصل را رسم كنيم باهم فرق خواهند داشت.

مشخصه‌هاي صوت

طنين

طنين صوت به شكل موج مركب بستگي دارد. يعني طنين به نوع ، تعداد و دامنه‌هاي هماهنگهايي كه ايجاد شده‌اند، وابسته است.

ارتفاع

ارتفاع صوت با فركانس موج اصلي كه موج مركب از آن ساخته مي‌شود، تعيين مي‌شود.

بلندي

بلندي صوت به شدت صوت و خصوصيتهاي شنونده بستگي داد.

توصيف صوت موسيقي

فاصله موسيقي

نسبت فركانس دو نت را فاصله موسيقي مي‌نامند. تجربه نشان داده است كه هر فاصله‌اي براي انسان خوشايند نيست. به همين خاطر صوت موسيقي از ساير اصوات متمايز مي‌گردد. لازم به ذكر است كه اين احساس خوشايند نسبت به صوت موسيقي فقط مختص انسان نيست، بلكه ساير موجودات زنده نيز نسبت به آن حساسيت نشان مي‌دهند. بگونه‌اي كه اثرات صوت موسيقي بر اعمال موجودات زنده در بسياري از مسائل تجربي مشاهده شده است.

گام موسيقي

گام موسيقي مجموعه‌اي از چند نت است كه فاصله آنها براي گوش خوشايند است. گامهاي متفاوتي در موسيقي وجود دارد.

- گام طبيعي :

گام طبيعي از هشت نت do2 , re , mi , fa , sol , la , si , do2 تشكيل شده است كه فاصله آنها از يك نت مبنا (do2) كه كمترين فركانس را دارد به صورت زير است.

1. (Si) نسبت به (do1) مثل 15 به 18 است.

2. (la) نسبت به (do1) مثل 5 به 3 است.

3. (Sol) نسبت به (do1) مثل 3 به 2 است.

4. (fa) نسبت به (do1) مثل 4 به 3 است.

5. (mi) نسبت به (do1) مثل 5 به 4 است.

6. (re) نسبت به do1 مثل 5 به 4 است.

7. (do2) نسبت به (do1) برابر 2 است.

فركانس do2 دو برابر فركانس do1 است و اكتاو do1 ناميده مي‌شود. اگر do2 را نت مبنا بگيريم، با رعايت فاصله فوق مي‌توانيم گام دوم را بسازيم. به همين ترتيب مي‌توان بر مبناي do3 كه اكتاو do2 است، گام سوم را ساخت و به همين ترتيب ادامه داد.