چرا جهش علمی کشور دردی از جامعه دوا نمی‌کند؟

[Almas Parsi]

چرا جهش علمی کشور دردی از جامعه دوا نمی‌کند؟

جهش علمی در کشور انکارناپذیر است، اما آن‌چنان‌که باید در افزایش اقتدار کشور و بهبود رفاه جامعه مؤثر نیست. رییس دانشکده مکانیک دانشگاه علم‌وصنعت از دلایل این وضعیت می‌گوید.



محمدامین آهنگری: اخبار پیشرفت‌های علمی ایران طی سال‌های اخیر حاکی از شتاب بالای توسعه علمی در کشور دارد. هرچند افزایش تولید مقالات علمی که عمده‌ترین سهم را در تولیدات علمی دارند مدتی است به چالش کشیده شده اما اغلب کارشناسان معتقدند جهش علمی در کشور انکارناپذیر است.

بااین‌وجود شمیم توسعه علمی هنوز در جامعه پراکنده نشده و این تولید علم آن‌چنان‌که باید در افزایش اقتدار کشور و بهبود سطح رفاه جامعه مؤثر نیفتاده است.




دکتر نوروز محمد نوری، استاد دانشگاه علم و صنعت ایران

در توضیح چرایی این وضعیت به خبرآنلاین گفت: «دانش هرچند بنیاد و شالوده توانایی است اما معادل آن نیست و تنها زمانی می‌توان گفت دانش منجر به ایجاد اقتدار دانش‌بنیان برای کشور می‌شود که تبدیل به فناوری شده و از آن عملاً در تولید یک محصول خاص استفاده شود.»

مهندسانی که مهندسی را فراموش کردند

رییس دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه علم و صنعت ایران معتقد است دانش ایجادشده طی سال‌های اخیر هنوز نتوانسته به‌خوبی برای رفع نیازهای کشور به کار گرفته شود چراکه بسیاری از مهندسان تا حد زیادی کار خود را بر روی پژوهش محض معطوف کرده‌اند و از هویت مهندسی فاصله گرفته‌اند.

وی دراین‌باره می‌گوید: «مهندسی یعنی پاسخ گفتن به یک نیاز و رفع حاجتی خاص، در مهندسی به دنبال این نیستیم که یک دانش را کسب کرده و به یک یافته پژوهشی خاصی دست پیدا کنیم؛ هرچند که این کار ازلحاظ علمی ارزش خود را دارد اما مأموریت مهندس این نیست. بلکه وی باید توانایی پاسخگویی به یک نیاز را داشته باشد و مشکلی را حل کند. چنین توانایی صرفاً با رسیدن به دانش حاصل نمی‌شود.»


اقتدار دانش‌بنیان محصول فناوری

بر اساس نظر کارشناسان افزایش قدرت ملی با کمک علم، تنها با صرف بودجه‌های تحقیقاتی و کسب دانش یا انتشار مقالات علمی حاصل نمی‌شود. تحقق این امر و تبدیل کردن دانایی به توانایی به شرایطی وابسته است که دکتر نوری آن را چنین تبیین می‌کند: «درست است که دانش شالوده و بنیاد توانایی است اما معادل آن نیست و تنها زمانی به توانایی می‌رسید که از این دانش به فناوری برسید و بتوانید آن را در تولید محصول خاصی به کار بگیرید و از آن دانش که تبدیل به فناوری شده و پاسخگوی نیاز است استفاده کنید. چنین دانشی به شما اقتداری دانش‌بنیان می‌دهد که این اقتدار در حوزه‌های اجرایی مختلف موضوعیت دارد.»


نقش دانشگاه در کسب فناوری

دانشگاه به‌عنوان یکی از مراکز اصلی تولید علم در کشور قطعاً در مسیر کسب اقتدار ملی مبتنی بر دانش نقش کلیدی را بر عهده دارد. رییس دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه علم و صنعت معتقد است تنها در صورتی دانشگاه‌ها موفق به ایفای این نقش کلیدی خواهند بود که خود را تنها منحصر به کسب دانش نکنند و فعالیت‌هایی را از جنس کارآفرینی انجام دهند تا دانش را به دانش فنی و فناوری مشخص قابل‌استفاده تبدیل کنند.

دکتر نوری درباره ملزومات و پیامدهای این رویکرد می‌گوید: «برای طی مسیر تبدیل دانش به فناوری از حوزه نظری و دانش پایه خارج می‌شوید و گام‌های بعدی را برمی‌دارید که برای این مسیر آزمایشگاه‌های تحقیقاتی و مراکز فناوری و مجموعه‌های مشابهی در دانشگاه ایجاد شده که عمدتاً به سمت تولید دانش فنی در حوزه‌های مشخص حرکت می‌کنند.»

دانشگاه ماهیگیری نکند، آن را یاد بدهد

رییس دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه علم و صنعت ایران معتقد است تبدیل دانش به فناوری حدودوثغوری دارد که جایگاه دانشگاه در این فرآیند باید به‌درستی مشخص شود. دکتر نوری دراین‌باره می‌گوید: «سازمان دانشگاه برای فعالیت اجرایی ساخته نشده اما ساختار دانشگاه برای طی کردن مراحل تحقیقات پایه و کاربردی و رسیدن به سطحی از تکنولوژی آماده است و اگر به سازمان دانشگاه نگاه کنیم که برای تولید حتی نیمه‌صنعتی مناسب نیست و ممکن است فقط برای توسعه فناوری مناسب باشد؛ بنابراین وقتی به این سطح در دانشگاه رسیدیم و در گام بعدی می‌خواهیم از فناوری دانشگاهی دریک محصول خاصی استفاده کنیم باید بتوانیم به‌گونه‌ای از این حوزه وارد حوزه دیگری شویم که به‌عنوان فعالیت کارآفرینی دانش‌بنیان تلقی می‌شود.

طی این فعالیت فناوری کسب‌شده در دانشگاه برای تولید محصول تجاری یا صنعتی به شرکتی منتقل می‌شود که به دانشگاه وابسته است و از دل آن بیرون می‌آید.»


منبع : خبر آنلاین
باز نشر : سایت علمی نخبگان جوان