پاسخ : تهيه بذر قارچ با كود اسب
– مکملهای غذایی
این مواد به منظور کمک به تخمیر و بهبود کیفیت کمپوست ، به آن افزوده میشود و مهمترین انها عبارتند از : کودهای حیوانی که بیشتر شامل کودهای اسبی و کود مرغ است که کودهای ناپایداری بود ه و سریع تجزیه میشوند . میزان ازت در این کودها از 1 تا 5 درصد متفاوت است . که علاوه بر تامین مواد غذایی در تراکم نهایی حجم کمپوست نیز ، موثرند . کود گاوی برای کمپوست مناسب نیست . کربوهیدراتها از مواد غذایی مانند ملاسها ، دانه های تخمیر شده غلات و جوانه های مالت به آسانی به دست می آیند .
3 – مواد غذایی کنسانتره
این مواد غالبا در جیره غذایی حیوانات مصرف میشوند و شامل سبوس گندم ، سبوس جو ، پوسته برنج ، غلات تخمیر شده و مواد غذایی حاصل از دانه های ذرت ، سویا و کنف است . این ترکیبات حاوی هر دو ماده ازت و کربوهیدرات است و به تدریج احتیاجات قارچ را تامین میکنند . ازت موجود در این مواد ، ممکن است از 3 تا 12 درصد تغییر کند . ممکن است میزان روغن و سایر عناصر و املاح معدنی موجود در بعضی از مواد کنسانتره ، روی ارزش غذایی و مواد ذخیره شده در قارچ ، تاثیر زیادی داشته باشد .
4 – کودهای ازته
ازت موجود در کودهای شیمیایی مانند سولفات آمونیوم ، اوره ، نیترات کلسیم ، آمونیم و غیره به سرعت آزاد شده و رشد میکروارگانیسمهای موجود در محیط را تسریع میکنند .
5 – املاح معدنی
ترکیباتی چون موریات پتاسیم و سوپر فسفات کلسیم برای این منظور مصرف میشوند. سولفات کلسیم هیدراته ( جیپسم ) و کربنات کلسیم با رسوب کلوییدهای محلول در محیط و خنثی کردن چربیها ، از لزج شدن و به هم چسبیدن کمپوست جلوگیری میکنند .
انتخاب مواد مختلف در هر یک از موارد فوق با توجه به دو عامل ارزش اقتصادی و فراوانی آنها صورت گرفته و در کمپوست مورد استفاده قرار میگیرد . کمپوستی که از مخلوط کاه و کود اسبی تهیه میشود و در اصطلاح کمپوست طبیعی نامیده میشود و چنانچه مواد پایه کمپوست را کاه وکلش تکشیل داده و کود دامی مصرف نشود به آن کمپوست مصنوعی میگویند .
ب : کاه و کلش گندم
استفاده از کاه و کلش برای تهیه بستر قارچ اولین بار به وسیله دانشمندی لهستانی به نام تریشو صورت گرفت .
وی در سال 1944 متوجه شد که قارچ بر روی ماده زایلز رشد مناسبی دارد .
نوعی از این کربوهیدرات به نام زایلان در ساقه گندم به وفور یافت میشود . استفاده از کاه وکلش باران نخورده ، برای کشت قارچ مناسبتر است .
کلشهایی که یک سال از عمر آنها گذشته و رنگ زرد براق خود را از دست داده اند، در صورتی میتواند مصرف شوند که هنوز استحکام بافت آنها از بین نرفته باشد .
چنانچه رشته های کاه و کلش زیاد طویل باشند ، قبل از تهیه کمپوست باید آنها را خرد کنند . اگر طول قطعات کاه و کلش بیشتر از 8 تا 10 سانتیمتر باشد ، در موقع توده کردن به علت زیادی فاصله بین قطعات ، رطوبت را سریع از خود عبور داده ودیر کمپوست میشوند . زیرا عمل تخمیر در آنها بکندی صورت میگیرد . وقتی طول قطعات کاه و کلش کم باشد فاصله بین ذرات در موقع توده کردن کم شده و بیشتر متراکم میشوند . لذا آب دیرتر از آن خارج میشود و کلش رطوبت بیشتری جذب میکند . هوای موجود در کاه و کلش نیز خارج شده و تخمیر بی هوازی در آن افزایش می یابد . کاه و کلشی که در بازار برای مصرف غذای دام به فروش میرسد . برای تهیه کمپوست کاملا مناسب است .
تهیه کمپوست فرایندی میکروبی است و نیاز به افزایش فعالیتهای بیولوژیکی کنترل شده در تمامی توده کاه و کلش دارد . به گونه ای که بافتهای گیاهی مورد استفاده به طور کامل تحت تاثیر آنزیمهای قارچی و باکتریایی خاص قرار گیرند .
به محض انباشتن کاه وکلش خیس بر روی هم فعالیتهای میکروبی در آن آغاز میشود . ذرات کاه و کلش کوتاه و شکننده و مرطوب باشد ، بزودی تمامی قسمتهای آن به وسیله میکروارگانیسمها تجزیه میشود و کمپوست سازی به سرعت شروع شده و به طور مناسب و یکنواخت فرایند تولید کمپوست انجام میپذیرد .
چنانچه قطعات کاه و کلش بلند ،؛ براق و خشک باشد باید با خرد کردن و شکستن قطعات، امکان فعالیت میکروبی بر روی آنها را افزود وبه تخمیر آن کمک کرد . به طور کلی برای افزایش سرعت تخمیر و ایجاد کمپوست یکنواخت ، لازم است در بدو امر میزان رطوبت و مقدار شکستگی قطعات کاه و کلش افزوده شود .
پاسخ : تهيه بذر قارچ با كود اسب
قارچهای خوراکی صدفی
Oyster mushroom
وجود گرما و هوای مرطوب در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری محدودیتهای عمده ای در امر کشت و پرورش بسیاری از قارچهای خوراکی متداول ، مانند قارچ دکمه ای Agaricus bisporus و شی تاکه Lentinula edodes ایجاد میکند . قارچ چینی با رشد بر روی کاه برنج ، قارچی مناسب برای مناطق گرمسیری بوده و در این مناطق از اهمیت زیادی برخوردار است . کشت و پرورش قارچهای صدفی ، نسبت به سایر قارچهای خوراکی ، بسیار ارزان و کم هزینه است . انتخاب و پرورش این قارچ در صنایع تولید غذایی ، برای کشاورزانی با درآمدهای محدود ، میتواند منبع درآمدی مناسب باشد . گونه های پلوروتوس از جمله قارچهای خوراکی میباشند که در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری از رشد مطلوبی برخوردارند .
در حال حاضر گونه های متعددی از قارچ پلوروتوس شناخته شده اند که با برخورداری از قدرت تولید بالا و کیفیت مناسب ، در شرایط حرارتی بالا نیز رشد مطلوبی دارند . بسیاری از گونه های پلوروتوس میتوانند بر روی چوبهای پوسیده یا در حال پوسیدن و نیز در سطح تمام چوبهای سخت و بقایای چوبی از جمله خاک اره و ضایعات کاغذ و بقایای قهوه
( تفاله قهوه ، پوستها ، ساقه ها و برگها ) ، ساقه های سبز موز ، پوست غوزه پنبه ، کنجاله پنبه ، بقایای آگاو ، کنجاله سویا و بسیاری از مواد لیگنوسلولزی دیگر رشد کنند .
کشت پلوروتوس در کشورهای جنوب شرقی اسیا ، اروپا و آمریکا بسیار رایج است و در طول فصول رشد ، میتوان آن را پرورش داد . اغلب گونه های آن رشد میسیلیومی بالایی داشته و به راحتی مواد سلولزی را کلونیزه میکنند به گونه ای که قادرند این مواد را قبل از تخمیر ( کمپوست شدن ) تجزیه نموده و مورد استفاده قرار دهند . لذا قدرت ساپروفیتی بالایی دارند .
از نظر تغذیه و رفع گرسنگی و نیز احیای اقتصاد کشاورزی ، در کشورهای در حال توسعه پرورش گونه های پلوروتوس به سایر قارچهای خوراکی ، از اهمیت و امتیاز بالایی برخوردار است .
در سال 2000 میزان تولید قارچ صدفی از 169000 متریک تن در سال 1987 ، به 909000 متریک تن در سال 1990 افزایش یافته است .
آنچه درمورد قارچهای صدفی مهم و قابل توجه است ، تبدیل توده سابستریت بستر به اندامهای باردهی قارچ و راندمان بیولوژیکی آن اغلب با بیش از 100 درصد است که از نظر تولید قارچ در دنیا ، حداکثر میزان تولید محسوب میگردد . در مراحل تجزیه و تخریب کاه خشک ، حدود 50 درصد توده ، به صورت گاز دی اکسید کربن ، 20 درصد به صورت آب ، 20 درصد به صورت کمپوست مصرف شده ، 10 درصد نیز تبدیل به ماده خشک اندام باردهی قارچ میشود . به طوری که این مقدار ماده خشک ، معادل تبدیل 25 درصد توده تر سوبسترای بستر به قارچ تازه است . این امر کاملا به مرحله و زمان برداشت قارچ نیز بستگی دارد . قارچهای صدفی حاوی پروتئینهای اصلی و ضروری بوده که بر اساس وزن خشک قارچ مقدار آن برابر 35 – 15 درصد در منابع علمی گزارش شده است . این قارچها همچنین حاوی مقادیر قابل توجهی از اسیدهای آمینه آزاد است .
به علاوه این قارچها مملو از ویتامینهای مفید از جمله ویتامین C ، ویتامین B میباشد . تفاوتهای موجود در گونه های قارچ صدفی ، از نظر میزان مواد غذایی ، به چند عامل بستگی دارد . از جمله مقدار پروتئین قارچ تحت تاثیر نوع ماده مصرفی در بستر و میزان سوبسترا میباشد . تفاوت میزان ترکیب غذایی و عملکرد قارچهای نژاد پلوروتوس بسیار محرز است . برای اطلاع بیشتر به مقالاتی که در رابطه با خواص غذایی قارچهای صدفی ایل کاتان ( 1991 ) رای و همکاران ( 1988 ) و بانو و راجاراتنام ( 1988 ) مراجعه کنید .
در خصوص مشکلات موجود در زمینه پرورش قارچهای صدفی ، به طور اهم به سه نکته باید توجه کرد :
1 – این قارچ خیلی سریع و زود فاسد میشود ، به نحوی که فقط به مدت چند روز در فروشگاههای مواد غذایی قابل نگهداری است .
2 – به علت پخش گسترده اسپورهای قارچ در سالنهای پرورش ، سلامت کارگران حساس با خطر جدی مواجه است . نژادهای بدون اسپور یا کم اسپور قارچ که زواید کوتاه و گوشت ضخیم تری دارند ، مدت زمان بیشتری هم قابل نگهداری میباشند . همچنین پرورش دهندگان قارچهای صدفی ، این ارقام را بیشتر مورد توجه قرار میدهند 3 – حشرات زیادی وارد محل پرورش قارچهای صدفی میشوند که اقدامات لازم برای پیشگیری و مبارزه با آنها ، امری ضروری است که پرورش دهندگان باید مورد توجه قرار دهند .
در مقایسه با سایر قارچهای خوراکی ، قارچ صدفی بسیار مورد توجه حشراتی چون Phorid و Sciarid میباشد .
این حشرات با حرکت سریع و چرخشی خود در فضا و محیط اطراف قارچهای مزبور و قارچهای بالغ ، موجب پراکندگی و انتشار اسپور آنها در محیط میشوند .
پاسخ : تهيه بذر قارچ با كود اسب
تاکسونومی قارچ صدفی :
بیان یک تعریف دقیق از قارچها مشکل است آنها موجوداتی هتروترف میباشند و جذب کننده غذا هستند بعضی از آنها دارای ریسه میباشند که بر روی سوبستره ( منبع غذایی ) گسترش می یابد . یا به درون آنها رخنه میکنند و همچنین ممکن است دیواره سلولی داشته باشند . که معمولا جنس آن از کیتین میباشد ( بعضی ها در دیواره سلولی سلولز دارند ) . موجوداتی چند هسته و اوکاریوت ( هسته غشاء دار ) میباشند به صورت ساپروفیت ، همزیست و انگلی زندگی میکنند ثابت میباشند و در سطح جهان انتشار جغرافیایی دارند و بدین ترتیب به سلسله گیاهان و جانوران تعلق ندارند و در سلسله جداگانه قارچها ( Fungus ) طبقه بندی میشوند . قارچ صدفی ) Pleurotus .Spp ) جزء راسته اگاریکالز و رده بازیدیومیست میباشد که جایگاه تاکسونومی آن در نمودار زیر نشان داده شده است .
سلسله Fungi
شاخه Amastigomycota
زیر شاخه Amastigomycotina
رده Basidiomycetes
زیر رده Homo Basidiomgcetidae
سری Hymenomycetes
راسته Agaricales
خانواده Pleurotaceae
جنس Pleurotus
گونه های قارچ صدفی
قارچ صدفی دارای گونه های متفاوت با خصوصیات رویشی و مرفولوژی گوناگون میباشد و در سراسر دنیا انتشار دارد . در هر کشور بنا بر ذائقه و فرهنگ مردم آن و شرایط اقلیمی منطقه گونه ها و رقم های خاص ، رشد و پرورش می یابند . انتخاب گونه مناسب با شرایط آب و هوایی منطقه و فرهنگ و ذائقه مردمان آنجا شرط اساسی موفقیت در تولید تجاری این قارج میباشد. مثلا در مناطق گرمسیر گونه فلوریدا که مقاومت خوبی به گرما از خود نشان میدهد انتخاب مناسبی خواهد بود .
بعضی از گونه های قارچ صدفی که در دنیا پرورش داده میشوند عبارتند از :
1. Pleurotus . Ostreatus
2. P.Eryngir
3. P.Florida
4. P.Flacellatus
5. P.Cystidiosus
6. P.Cotnucopiae
7. P.Sajor-Cajo
8. P.Sapidus
9. P.Pulmonarius
هرکدام از این گونه ها دارای رقمهای زیادی میباشند که شرایط بهینه بستر و اقلیمی خاص خود را جهت تولید ایده ال نیاز دارند .
اکثر قارچهای صدفی که در ایران پرورش داده میشود و به طور تجاری بذر آنها در بازار موجود است ، مربوط به گونه های اوستراتوس ، ساجر کاجو ، پولمونارویس و فلوریدا میباشد . یا اینکه از رقمهای این گونه های میباشند که این رقمها توسط شماره خاص از یکدیگر بر اساس خصوصیات آناتومی ، مرفولوژی ، و پرورشی تفکیک داده میشوند .
پاسخ : تهيه بذر قارچ با كود اسب
روش تهیه اسپان ( Spawn )
اسپان ( Spawn ) یا بذر قارچ عبارت است از انتقال و پرورش میسیلیوم قارچ بر روی دانه غلات تحت شرایط بهداشتی ، جهت این کار باید از میسیلیومهای قوی و برگرفته از کشتهای مادری ( mother culture ) استفاده نمود که این عمل توسط موسسات تحقیقاتی و با تجهیزات پیشرفته با رعایت اصول کامل تغذیه و بهداشتی انجام میگردد ، چنانچه کشت مادری اولیه بدون در نظر گرفتن اصول به نژادی ، اصلاحی و بهداشتی تهیه گردد ، میسیلیومهای تولید شده ضعیف خواهند بود و در نتیجه بذر تولیدی فاقد قدرت و توان کافی جهت محصول دهی خواهد بود . لذا تهیه کشت اولیه و همچنین بذر مصرفی باید از موسسات و شرکتهای معتبر انجام گیرد تا مشکلات جانبی ایجاد نگردد و عملکرد محصول کاهش پیدا ننماید . در اینجا به طور مختصر فرایند تولید بذر قارچ بر روی گندم توضیح داده شده است .
ابتدا بذور گندم ( بهتر است از گندم دیم استفاده گردد ) را به خوبی شستشو داده و به مدت 24 ساعت می خیسانیم ، سپس به ازای هر 1 کیلوگرم گندم 2 لیتر آب در ظرفی ریخته و به مدت 40 تا 50 دقیقه گندمها را میجوشانیم به طوری که گندمها به خوبی پخته و نرم گردند باید مواظب بود تا گندمها بیش از حد له نگردند . سپس آب اضافی را خارج کرده و گندمها را آبکش مینماییم . و بعد از آن بر روی میزی ریخته و بین 6 تا 8 درصد کربنات کلسیم جهت تنظیم PH به آن اضافه میکنیم، همچنین جهت جلوگیری از لزج شدن و به هم چسبیدگی گندمها به میزان 17 تا 20 درصد پودر سنگ گچ به آن اضافه مینماییم و گندمها را درون کیسه های پلاستیکی پلی اتیلنی یا شیشه های پیرکس ریخته و درب آن را با پنبه میبندیم و به طوری که منفذ خروجی پلاستکی یا شیشه را به قطر 3 تا 4 سانتی متر اشغال نماید . سپس بر روی پنبه یک تکه پلاستیک پلی اتیلن قرار داده و با کش پلاستیکی آن را محکم به پلاستیک یا شیشه محکم مینماییم .
سپس این کیسه ها یا شیشه ها را درون اتوکلاو تحت 15 پوند فشار و دمای 121 درجه سانتیگراد به مدت 40 دقیقه استریل مینماییم . بعد از این مدت و سرد شدن کیسه ها درون هود میکروبیولوژی و تحت شرایط کاملا استریل میسیلیوم قارچ را به آن اضافه مینماییم و سریعا درب کیسه ها را بسته و درون انکوباتور در دمای 25 درجه سانتیگراد به مدت 10 تا 12 روز نگهداری مینماییم تا میسیلیوم قارچ اطراف تمام دانه های گندم و کل کیسه یا شیشه را بپوشاند و آماده جهت کشت بر روی بستر گردد . چنانچه اسپان آماده شده بلافاصله کشت نگردد میتوان آن را درون یخچال به مدت چند روز نگهداری نمود ولی هر چه سریعتر کشت گردد کیفیت بذر بهتر خواهد بود و بهتر این است که برنامه ریزی کشت و تهیه بذر به نحوی باشد که اسپان اماده شده هر چه زودتر به بستر کشت اضافه گردد . چنانچه اسپان بیش از حد بماند آب خواهد افتاد و فاسد میگردد و چنانچه دمای محل مورد نگهداری بالا باشد میسیلیوم قارچ درون پلاستیک شروع به رشد میکند . لذا یکی از شروط اساسی موفقیت در این کار استفاده از بذر سالم و قوی و تازه میباشد .
مکان پرورش قارچ
تفلید از طبیعت امری است که همواره در انتخاب مکان پرورش قارچ راهگشا خواهد بود و هر چه بتوان به محیط رشد طبیعی قارچها نزدیک گردید و واحد تولیدی را در آنجا بنا نمود به موفقیت بیشتر نزدیک شده ایم . لذا باید ملاحظه نمود که در شرایط طبیعی قارچها در کجا رشد میکنند و محیط های مرطوب ، خنک و سالم بهترین مکان جهت انتخاب میباشند . لذا از لحاظ تامین رطوبت تا حدودی دما ، حاشیه دریای خزر و جنگلهای اطراف آن انتخاب مناسبی خواهند بود . در استان اصفهان حاشیه زاینده رود ظرایط اقلمیمی مناسبی خواهد داشت . چون که هم از نظر آب و هوایی ایده آل میباشند و چون شالی کاری در این مناطق انجام میگیرد وجود کاه و کلش فراوان و ارزان برنج بستر کشت مناسبی فراهم خواهد آورد . هر چند که پرورش قارچ درون محیط سر بسته صورت میپذیرد و درون سالن میتوان به طور مصنوعی شرایط ایده آل را ایجاد نمود ولی به صرف انرژی نیاز خواهد داشت تا رطوبت ، دما و تهویه مناسب را ایجاد نمود و همیشه باید در نظر داشت که شرایط بهینه ایجاد شده به طور مصنوعی به هر حال متفاوت با شرایط طبیعی ایده آل خواهد بود . در وسط کویر لوت نیز درون سالنهای مجهز و با امکانات پیشرفته نیز میتوان شرایط مصنوعی و مناسب رشد قارچ را ایجاد نمود ولی باید در نظر داشت که چقدر انرژی صرف ایجاد این شرایط میگردد و آیا چقدر صرف اقتصادی کار را کاهش میدهد؟ و چقدر کیفیت کار را پایین می آورد لذا هر چه بتوان به کاهش محیط ای بکر و طبیعی با آب و هوایی مرطوب و معتدل و اقلیم مناسب نزدیک شد و واحد تولیدی را در آنجا احداث نمود بر کیفیت و کمیت کار افزوده میگردد و صرفه اقتصادی مجموعه افزایش خواهد یافت .
پس از حصول اطمینان از آب سالم مکان مورد نظر و انجام آزمایشات تجزیه آب باید اقدام به ایجاد ساختمانهای مربوطه نمود . تولید قارچ درون سالنهای پلاستیکی و ساختمانهای ایجاد شده با مصالح ساختمانی امکان پذیر است که هر کدام از این دو روش محاسن و معایب خاص خود را دارا میباشد و این تولید کننده است که بر اساس توان اقتصادی و امکانات موجود یکی را انتخاب میکند .
پاسخ : تهيه بذر قارچ با كود اسب
سالنهای پلاستیکی
ایجاد گلخانه های پلاستیکی به سبب هزینه اولیه کم جهت احداث ، دارای مزیت میباشند . همچنین به دلیل اینکه در زمستان با اندک نور خورشید گرم خواهند شد و رطوبت را درون خود به خوبی محبوس میکنند مورد توجه میباشند ولی فرسوده شدن سریع و عدم عایقبندی مناسب از معایب این روش میباشد . البته جهت افزایش میزان عایقبندی جدارها میتوان تمهیداتی اعمال نمود . مثلا یک پوشش دو لایه از پلاستیک که ما بین آن پوشال برنج قرار گرفته باشد توصیه میشود این کار علاوه بر عایق نمودن جدارها از برخورد مستقیم نور خورشید به کمپوست ها و از بین بردن قارچها جلوگیری میکند. امتیاز خوب این روش تامین رطوبت درون محیط پرورش به سادگی و عدم زایل شدن رطوبت میباشد . لذا چنانچه سرمایه اولیه جهت احداث ساختمانهای گرانقیمت در دسترس نباشد جهت شروع ، سالنهای پلاستیکی قابل توصیه می باشند .
سالنهای ایجاد شده با مصالح ساختمانی
جهت ایجاد یک واحد تولیدی قارچ صدفی به صورت مجهز قسمتهای زیر مورد نیاز است :
الف – آزمایشگاه تولید بذر
ب – انبار ذخیره کاه و کلش
ج – سالن کشت
د – سالن انتظار
منبع: http://agro.blogfa.com
