تکثیر میلیونی موش ها در شهرها و انتقال ده ها بیماری عفونی به انسان

تکثیر میلیونی موش ها در شهرها و انتقال ده ها بیماری عفونی به انسان

فقط یک جفت موش سالم طی دو سال به چند میلیون موش تبدیل می شود؛ موش هایی که بیماری های عفونی خطرناکی را نیز به انسان منتقل می کنند.
موش ها طی قرون گذشته جان میلیون ها انسان را گرفته اند و هرچند امروزه این حیوانات دیگر تهدیدی بزرگ برای زندگی روزمره انسان ها نیستند اما همچنان بیماری های مختلفی را به انسان منتقل می کنند موش ها، انواع بیماری ها را از طریق مدفوع یا ادرار، گاز گرفتن و تماس با مواد غذایی به انسان منتقل می کنند.
زاد و ولد موش ها طی سال های اخیر به دلیل فراوانی منابع غذایی و رعایت نشدن بهداشت محیط در شهرها افزایش یافته است؛ کلانشهرهای ایران نیز از این قاعده مستثنی نبوده اند.
موش های جوی های شهرهای مختلف کشور به ویژه تهران، طی سال های اخیر هم از نظر تعداد و هم از نظر جثه، رشد فزاینده ای یافته اند چنانکه گاهی جثه این موش ها به اندازه یک گربه نیز می رسد.

بر اساس آمار شهرداری تهران، سالانه میلیاردها تومان برای مبارزه با جانوران موذی فقط در یک منطقه تهران صرف می شود اما نتایج چندان رضایت بخش نبوده است.

خیابان ولیعصر تهران از سوی شهرداری تهران به عنوان شلوغ ترین سکونتگاه موش ها شناخته شده است.

جولان موش ها در جوی ها به عنوان یک اتفاق روزمره در کلان شهرها تبدیل شده است ؛ اغلب این موش ها نیز موش های خارجی، شامل نوعی موش نروژی و قهوه ای رنگ و نیز موش سیاه موسوم به ˈرتˈ ، هستند.

این نوع از موش ها بر عکس موش های خانگی -که ترسو هستند- ، بسیار جسور و بزرگ هستند.

طبق آمار سازمان جهانی بهداشت، موش ها سالانه میلیون ها، تن مواد غذایی را از بین می برند و ناقل انواع بیماری ها به انسان است.

این جوندگان به عنوان مخزن بسیاری از بیماری های مسری به شمار می روند که برخی از آنها را مستقیما و برخی دیگر را بطور غیرمستقیم -بطورمثال از طریق حشرات خونخوار-منتقل می کنند.

رییس اداره بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی درباره بیماری های منتقله از موش می گوید: موش ها می توانند بسیاری از عفونت های باکتریایی را منتقل کنند.

"محمدرضا شیرزادی" می افزاید: این جوندگان به ویژه با رفت و آمد در انبارهای مواد غذایی، بیماری های عفونی را منتشر می کنند از سوی دیگر به فاضلاب می روند و تمام انگل ها و عفونت های فاضلاب را به انبار غذا منتقل می کنند.

وی خاطرنشان می کند همچنین موش ها بطور بالقوه، باکتری هایی را از ادرار و مدفوع خود در محیط منتشر می کنند.

رییس اداره بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت، گفت: موش ها با انتقال نوعی باکتری موسوم به سالمونلا موجب بروز اسهال های باکتریایی و مشکلات گوارشی، می شوند.

شیرزادی افزود: همچنین نوعی باکتری دیگر موسوم به "لپتوسپیرا" از طریق ادرار موش در محیط منتشر می شود؛ موش ها، این باکتری ها را از طریق رفت آمد به انبار مواد غذایی و خانه ها، به انسان منتقل می کنند.

وی خاطرنشان می کند از سوی دیگر اگر موش، فردی را گاز بگیرد یا روی پوست او ، خراش ایجاد کند موجب بروز نوعی بیماری موسوم به بیماری "خراش گربه" - همان عفونت موضعی- می شوند.

رییس اداره بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت با اشاره به اینکه اگر موش ها، زیاد شوند، کابل های برق را نیز می جوند، گفت: موش ها می توانند بیماری های مختلفی را منتقل کنند اما در مورد بیماری سالک -نوعی بیماری پوست که از طریق پشه های تغذیه کننده از موش های صحرایی منتقل می شود- ، ثابت نشده است که موش شهری مخزن سالک باشد.

شیرزادی تاکید می کند به دلیل اینکه عفونت ها و مسمومیت های غذایی می تواند عامل های مختلفی داشته باشد، آمار بیماری های منتقله از موش در کشور، مشخص نیست.

بسیاری از کارشناسان بهداشتی، بهترین راه برای پیشگیری از بروز بیماری های منتقله از موش در کشور را کنترل جمعیت و از بین بردن موش ها ، می دانند.

"رضا غلامی" معاون مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، جمع آوری و کشتن موش ها را وظیفه شهرداری عنوان می کند و می گوید وزارت بهداشت بر جمع آوری موش ها فقط نظارت دارد.

وی می افزاید وزارت بهداشت در نظر دارد با واگذاری کنترل جمعیت موش ها به بخش خصوصی، گام موثری در افزایش برنامه های مبارزه با موش ها بردارد.

به گفته معاون مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، این وزارتخانه، مجوزهای شرکت های خدماتی سمپاشی و کنترل جوندگان را صادر می کند.

غلامی در پاسخ به سووال ایرنا مبنی بر چگونگی نظارت وزارت بهداشت بر مبانی ورودی کشور برای جلوگیری از ورود موش های خارجی می گوید کنترل در بنادر از سوی پایانه های مسوول و وزارت راه و شهرسازی انجام می شود اما نظارت بهداشت محیط با پایگاه های بهداشتی با کارشناسان بهداشتی وزارت بهداشت است.

وی خاطرنشان می کند پایگاه های بهداشتی در تمام مرز های زمینی کشور از جمله آذربایجان غربی و شرقی، کردستان، ایلام، خوزستان و خراسان وجود دارد.

معاون مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، یادآور می شود هم اکنون 16 پایگاه مرزی زمینی برای جلوگیری از ورود موش ها به کشور فعالیت دارند و هرچند نظارت ها کامل است اما مشکلاتی نیز وجود دارد.

غلامی می گوید بطور مثال فضاها از نظر ساختاری، ساختمانی، عمرانی و زیربنایی دارای مشکلاتی هستند که شرایط زیست و زاد و ولد موش ها را در تاسیسات این فضاها، مهیا ساخته است.

گفته می شود رشد موش ها به صورت تصاعدی است و هر جفت می توانند در هر سه ماه، 10 بچه به دنیا بیاورد؛ اگر شرایط زیست و تولید مثل برای آنها فراهم باشد، در عرض سه سال، 30 میلیون موش تولید می شود که هر کدام ممکن است ناقل بیماری باشند.

بدیهی است تا زمانی که مواد غذایی و زباله ها از سوی شهروندان در معابر رها شود و اصلاحات عمرانی برای از بردن شرایط زیستی موش ها فراهم نشود، موش ها همچنان به تکثیر خود ادامه می دهند.
"شهر موش ها" ؛ این آینده متصور برای تمام کلانشهرها در صورت رعایت نکردن موازین بهداشت محیط است.

بی تردید، جمع آوری و ریشه کنی موش ها با مشارکت مردم و تعامل بیشتر سازمان‌های مربوطه به‌ویژه شهرداری، سازمان محیط زیست و وزارت بهداشت، درمان و آموزش‌ پزشکی، میسر خواهد شد.