سلول های خورشیدی حساس شده با رنگ

سلول های خورشیدی حساس شده با رنگ




سلول خورشیدی حساس شده با رنگ (Dye-sensitized Solar Cell, DSSC)، گونه‌ ای از سلول خورشیدی ارزان قیمت متعلق به دسته ی سلول‌ های خورشیدی لایه نازک (Thin Film Solar Cells) است. اساس کار این سلول‌ یک نیمه رساناست که از یک آند حساس به نور و یک محلول الکترولیت تشکیل می‌ شود. جذب نور توسط یک ماده ی رنگی سبب برانگیخته شدن الکترون های آن می شود. مولکول های ماده ی رنگی بسیار کوچک هستند؛ بنابراین برای جذب میزان قابل توجهی از نور خورشید از ماده ای دیگر به عنوان پایه برای نگه داشتن تعداد زیادی از مولکول های ماده ی رنگی در یک ساختار سه بعدی استفاده می شود. معمولاً تیتانیوم دی اکسید به عنوان نیمه رسانا این نقش را ایفا می کند و الکترون های برانگیخته شده را از رنگ به الکترود شمارشگر انتقال می دهد. در نهایت طی یک چرخه ی انتقال الکترون که الکترولیت در آن نقش مهمی دارد، الکترون ها به مولکول های رنگ برمی گردند. به این ترتیب، نور خورشید توسط این سلول خورشیدی به الکتریسیته تبدیل می شود. در این مقاله، ابتدا به معرفی انواع سلول های خورشیدی می پردازیم و سپس سلول های خورشیدی حساس شده با رنگ، ساختار و عملکرد آن ها مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.




1- معرفی سلول های خورشیدی و نسل های مختلف آن:

امروزه، تأمین انرژی مورد نیاز بشر توسط منابع گوناگونی انجام می شود که بخش عمده ای از آن را سوخت های فسیلی مانند نفت، زغال سنگ و گاز طبیعی تشکیل می دهد. بنابراین، گسترش منابع انرژی متنوع و تجدیدپذیر برای کاهش نشر کربن دی اکسید، متان و دیگر مواد مضر امری ضروری است. خورشید یکی از منابع تأمین انرژی رایگان، پاک و عاری از اثرات مخرب زیست محیطی است که از دیرباز به روش های گوناگون مورد استفاده ی بشر قرار گرفته است. در سال های اخیر، استفاده از این منبع انرژی باعث به وجود آمدن کوره ها و سلول های خورشیدی مبدل انرژی شده است. سلول خورشیدی، وسیله ای است که انرژی خورشید را به وسیله ی اثر فوتوولتائیک (تبدیل مستقیم انرژی خورشیدی به الکتریسیته) و بدون اتصال به منبع ولتاژ خارجی به برق تبدیل می کند [1].


پدیده ی فوتوولتائیک فقط با برخی از طول موج ها ایجاد می شود. این به آن دلیل است که بسته های نور (فوتون ها) باید یک حداقل انرژی برای برانگیختن الکترون های ماده داشته باشند. بخشی از فوتون ها که انرژی کافی برای برانگیختن الکترون در مولکول یا نیمه رسانا را نداشته باشند، توسط ماده فوتوولتاییک جذب نمی شوند. از سوی دیگر، اگر انرژی فوتون بیشتر از میزان انرژی لازم برای برانگیختن الکترون باشد، انرژی اضافی هدر می رود. این دو پدیده باعث می شود که 70% از انرژی خورشید بدون مصرف باقی بماند [2].

از جمله کاربردهای سلول های خوشیدی می توان به موارد زیر اشاره نمود [3]:

> تأمین نیروی حرکتی ماهواره ها و سفینه های فضایی
> تأمین انرژی لازم برای دستگاه هایی که نیاز به ولتاژهای کمی دارند (مانند ماشین حساب و ساعت)
> تهیه ی برق شهر توسط نیروگاه های فوتوولتائیک
> تأمین نیروی لازم برای حرکت خودروها و قایق های کوچک

http://irannano.org/filereader.php?p...cle&p3=23&p4=1

شکل 1- تصاویری از کاربرد سلول های خورشیدی [4]

مواد گوناگونی تاکنون در ساخت سلول های خورشیدی استفاده شده اند که بازده و هزینه-های ساخت متفاوتی دارند. در واقع این سلول ها باید طوری طراحی شوند که بتوانند طول موج های نور خورشید را که به سطح زمین می رسد با بازده بالا به انرژی مفید تبدیل کنند. موادی که برای ساخت سلول های خورشیدی استفاده می شوند در چهار نسل قرار می گیرند که همراه با مزایا و معایب در جدول 1 نشان داده شده است [5،6]

جدول 1- معرفی، مزایا و معایب نسل های گوناگون سلول های خورشیدی



http://irannano.org/filereader.php?p...cle&p3=23&p4=1

http://irannano.org/filereader.php?p...cle&p3=23&p4=1

امروزه، بیشترین سلول های خورشیدی تجاری از سیلیکون (بیش از 86%) ساخته شده اند، در حالی که استفاده از سیلیکون در دستگاه فوتوولتائیک ممکن است به دلیل قیمت بالای تولید محدود شود. به طور کلی، از ویژگی های سلول های خورشیدی حساس شده با رنگ در مقایسه با سلول های خورشیدی معدنی می توان به هزینه ی پایین تولید، تنوع رنگ و شکل، انعطاف-پذیری و سبک وزنی اشاره کرد (شکل 2). این در حالی است که سلول های خورشیدی حساس شده با رنگ نسبت به سلول های خورشیدی معدنی بازده پایین تری نشان می دهند که لازم است به طور قابل توجهی بهبود داده شود[1]. سلول خورشیدی حساس شده با رنگ از دسته سلول های لایه نازک به شمار می آید و تنها نمونه ای از فناوری نسل سوم سلول های خورشیدی است که تاکنون به مرحله ی تجاری سازی رسیده است.

http://irannano.org/filereader.php?p...cle&p3=23&p4=1
شکل 2- ویژگی های سلول های خورشیدی حساس شده با رنگ

2- تاریخچه و معرفی سلول های خورشیدی حساس شده با رنگ:

تاریخچه ی حساس سازی با رنگ به قرن نوزدهم یعنی زمان اختراع عکاسی برمی گردد. کار ووگل (H. W. Vogel) در برلین بعد از سال 1873 را می توان به عنوان اولین مطالعه ی مهم حساس سازی مواد نیمه رسانا با رنگ بررسی کرد که در آن امولسیون های نقره هالید برای تولید فیلم های عکاسی سیاه و سفید توسط رنگ ها سنتز شدند. به هر حال، استفاده از اثر فوتوولتائیک در حساس سازی با رنگ، نسبتاً ناموفق باقی ماند تا زمانی که یک پیشرفت غیر قابل انتظار در اوایل دهه ی 1990 در دانشگاه صنعتی فدرال در لوزان سوییس توسط مایکل گرتزل و برایان اورگان به دست آمد. پروفسور گرتزل (Greatzel) و همکارانش با ترکیب موفق الکترودهای نانو ساختار و رنگ های تزریق کننده ی بار (Charge Injecting Dye)، یک سلول خورشیدی با بازده تبدیل انرژی بیش از 7% را تهیه کردند. این سلول خورشیدی به عنوان "سلول خورشیدی نانو ساختار حساس شده با رنگ" یا "سلول گرتزل" نامگذاری شد. با توجه به هزینه ی پایین، عدم پیچیدگی ساختاری، بازده خوب و پایداری طولانی مدت سلول های خورشیدی حساس شده با رنگ، پژوهش ها در این فناوری به سرعت در طول دو دهه ی اخیر پیشرفت کرده است [7].


3- ساختار سلول های خورشیدی حساس شده با رنگ:

اجزای تشکیل دهنده ی سلول خورشیدی حساس شده با رنگ شامل بخش های مهمی همچون شیشه ی پوشیده شده با اکسید رسانای شفاف، نانو ذرات تیتانیوم دی اکسید (Titanium dioxide, TiO₂)، رنگ های حساس به نور، الکترولیت اکسایش- کاهش، الکترود شمارشگر (کاتد) و مواد ضد نشت (شکل 3) می باشد که در زیر به طور خلاصه و مفید به نقش آن ها اشاره شده است.

http://irannano.org/filereader.php?p...cle&p3=23&p4=1

شکل 3- اجزا و عملکرد کلی سلول های خورشیدی حساس شده با رنگ

3-1- شیشه ی پوشیده شده با اکسید رسانای شفاف:
شیشه¬ی پوشیده شده با اکسید رسانای شفاف (Transparent Conducting Oxide, TCO) به عنوان بستر برای فوتوالکترود تیتانیوم دی اکسید استفاده می شود. برای عملکرد بالای سلول خورشیدی، بستر باید مقاومت صفحه ای پایین و شفافیت بالا داشته باشد. به علاوه، مقاومت صفحه ای در دمای بالای 500 درجه باید مستقل از دما باشد؛ زیرا رسوب کردن الکترود تیتانیوم دی اکسید در دمای 500-450 درجه انجام می شود. ایندیوم- قلع اکسید (Indium-Tin Oxide, ITO) یکی از مشهورترین اکسیدهای رسانای شفاف است که دارای مقاومت پایینی در دمای اتاق می باشد. با این وجود مقاومت آن در دمای بالا در مجاورت هوا افزایش می یابد. معمولاً، قلع دی اکسید آلاییده شده (Dopped) با فلوئور (Fluorine-doped SnO₂, F:SnO₂, SnO2:F) به عنوان بستر رسانای شفاف در سلول های خورشیدی حساس شده با رنگ کاربرد دارد.



3-2- فوتو الکترود تیتانیوم دی اکسید:

فوتو الکترودهایی که از موادی مانند سیلیکون، گالیم آرسنید، ایندیوم فسفید و کادمیم سولفید ساخته می شوند، تحت تابش نور در محلول بر اثر خوردگی نوری تجزیه می شوند. در مقایسه، اکسیدهای نیمه رسانا به ویژه تیتانیوم دی اکسید، تحت تابش مرئی در محلول پایداری شیمیایی خوبی دارند. به علاوه این مواد غیر سمی و ارزان هستند. فوتو الکترود لایه نازک تیتانیوم دی اکسید طی یک فرایند بسیار ساده تهیه می شود. در این فرایند به منظور افزایش بازده سلول، از نانو ذرات تیتانیوم دی اکسید استفاده می شود. مساحت سطح به حجم بسیار بالا برای نانو ذرات، امکان جذب مقدار بیشتری از رنگ را روی سطح فراهم می سازد. محلول کلوییدی نانو ذرات تیتانیوم دی اکسید (خمیر) روی بستر اکسید رسانای شفاف لایه نشانی شده و سپس در دمای 500-450 درجه ی سانتیگراد رسوب داده می شود که به این ترتیب، تیتانیوم دی اکسید تک لایه ای با ضخامت 10 میکرومتر به دست می آید. تخلخل این لایه نیز نکته ی مهمی است. این به آن دلیل است که الکترولیت باید به راحتی داخل این لایه نفوذ کرده و بتواند سرعت انتشار یون های یدید/ تری یدید (یون های موجود در الکترولیت) به داخل لایه را کنترل کند. به منظور ایجاد تخلخل مطلوب، ترکیب های پلیمری مانند پلی اتیلن گلیکول و اتیل سلولز به داخل محلول کلوییدی تیتانیوم دی اکسید در فرآیند رسوب گیری افزوده می شود [8].



3-3- رنگ های حساس به نور:

معمولاً در بیشتر بررسی ها روی سلول های خورشیدی حساس شده با رنگ، کمپلکس های روتنیوم پلی پیریدین (Ruthenium Polypyridine) به عنوان رنگ حساس به نور انتخاب می-شوند. دلیل این انتخاب شناخت گسترده ی ویژگی های فیزیک نوری و اکسایش- کاهش نوری این کمپلکس ها و هم چنین آسان بودن تغییر سطح مزدوج شدگی (Conjugation) لیگاندهای پلی پیریدین و معرفی گروه های مناسب در اطراف لیگاند به منظور بهبود خواص طیفی و اکسایش- کاهشی آن ها می باشد. کمپلکس های روتنیوم بر پایه ی کربوکسی بی پیریدین و کربوکسی ترپیریدین مانند N3 یا رنگدانه ی قرمز (سیس ـ دی ایزو تیوسیاناتوـ بیس(2،′2ـ بی-پیریدیل ـ4،′4ـ دی کربوکسیلیک اسید) روتنیوم (ІІ))، و N719 (سیس ـ دی ایزوتیوسیاناتوـ بیس(2،′2ـ بی پیریدیل ـ4،′4ـ دی کربوکسیلاتو) روتنیوم (ІІ) بیس(تترابوتیل آمونیوم))، N749 یا رنگدانه ی سیاه (تری ایزوتیوسیاناتوـ(2،′2:′6،″6 ترپیریدیل ـ4،′4،″4ـ تری کربوکسیلاتو) روتنیوم (ІІ) تریس(تترابوتیل آمونیوم)) و Z907 (سیس ـ دی ایزوتیوسیاناتوـ(2،′2ـ بی پیریدیل ـ4،′4ـ دی کربوکسیلیک اسید)ـ(2،′2ـ بی پیریدیل ـ4،′4ـ دی نونیل) روتنیوم (ІІ))، مؤثرترین حساس کننده های تیتانیوم دی اکسید هستند که به دلیل بازده تبدیل انرژی بالا در سراسر جهان به عنوان رنگ های شاهد در سلول های خورشیدی حساس شده با رنگ استفاده می شوند. شکل 4 ساختار مولکولی و بازده بالای تبدیل انرژی را برای هر رنگ نشان می دهد [9].

http://irannano.org/filereader.php?p...cle&p3=23&p4=1
شکل 4- ساختارهای مولکولی و بازده تبدیل انرژی مهم ترین رنگ های حساس به نور [9]

رنگ های N719، N3 و Z907 می توانند دامنه ی گسترده ای از منطقه ی مرئی از 400 تا 800 نانومتر را جذب کنند؛ در حالی که رنگ N749 در ناحیه ی مادون قرمز نزدیک تا 900 نانومتر جذب دارد [10و8]. جذب در نواحی مادون قرمز نزدیک و مرئی در این رنگ ها، به انتقال بار از فلز به لیگاند در کمپلکس کمک می کند. بالاترین اوربیتال مولکولی اشغال شده (Highest Occupied Molecular Orbital, HOMO) و پایین ترین اوربیتال مولکولی اشغال نشده (Lowest Unoccupied Molecular Orbital, LUMO)، به طور عمده از اوربیتال های d فلز روتنیوم و اوربیتال *π لیگاند مشتق می شود. لیگاند ایزوتیوسیانات سطح LUMO را کاهش داده و منجر به یک جابجایی قرمز (Red Shift) در خواص جذبی کمپلکس و هم چنین پذیرش آسان تر الکترون از یون های یدید موجود در الکترولیت می شود. در کمپلکس های روتنیوم، گروه های کربوکسیل برای اتصال محکم تر به سطح تیتانیوم دی اکسید وجود دارند. این اتصال محکم باعث برهم کنش الکترونی بزرگ بین لیگاند و نوار رسانایی تیتانیوم دی اکسید شده و به تزریق مؤثرتر الکترون از کمپلکس روتنیوم به تیتانیوم دی اکسید کمک می کند. کمپلکس روتنیوم روی سطح تیتانیوم دی اکسید از طریق کوئوردیناسیون دو دندانه ای کربوکسیلات یا پیوند استری لایه نشانی می شود [8].




علاوه بر رنگ های ذکر شده، رنگ های دیگری مانند پورفیرین، فتالوسیانین، پریلن و مشتق-های آن ها (شکل 5) نیز در ساختار سلول های خورشیدی حساس شده با رنگ استفاده می شود که بازده آن ها در مقایسه با رنگ های پلی پیریدینی پایین تر است [1].

http://irannano.org/filereader.php?p...cle&p3=23&p4=1

شکل 5- تعدادی از رنگ های استفاده شده در ساختار سلول های خورشیدی حساس شده با رنگ [1]

3-4- الکترولیت اکسایش- کاهش:

الکترولیت استفاده شده در سلول های خورشیدی حساس شده با رنگ شامل یون های اکسایش- کاهش یدید/ تری یدید (^-I^-/I₃) می باشد که الکترون ها را بین فوتو الکترود تیتانیوم دی اکسید و الکترود شمارشگر جابجا می کند. مخلوط هایی از نمک های یدید (لیتیم یدید، سدیم یدید، پتاسیم یدید، تترا آلکیل آمونیوم یدید و مشتق های ایمیدازولیوم یدید با غلظت 0.1 تا 0.5 مولار) و ید (غلظت 0.05 تا 0.1مولار) در یک حلال غیر پروتونی (مانند استو نیتریل، پروپیو نیتریل، متوکسی استو نیتریل، پروپیلن کربنات یا مخلوط هایی از آنها) حل می شوند. عملکرد سلول خورشیدی حساس شده با رنگ به کاتیون های مخالف یدید مانند لیتیم، سدیم، پتاسیم و تترا آلکیل آمونیوم وابسته است؛ به این دلیل که قابلیت رسانایی یون مخالف در الکترولیت یا در فرایند جذب سطحی روی سطح تیتانیوم دی اکسید، منجر به جابجایی سطح نوار رسانایی الکترود تیتانیوم دی اکسید می شود. گرانروی حلال ها به طور مستقیم روی رسانایی یون در الکترولیت و در نتیجه عملکرد سلول اثر می گذارد. برای بهبود عملکرد سلول باید از حلال هایی با گرانروی کم استفاده کرد. ترکیب های بازی مانند ترشیری بوتیل پیریدین نیز به محلول الکترولیت اضافه می شود تا عملکرد سلول را بهبود دهد. برمید/ برم و هیدروکینون نیز به عنوان الکترولیت اکسایش- کاهش برای سلول های خورشیدی حساس شده با رنگ استفاده شده اند، اما الکترولیت اکسایش- کاهش ید عملکرد بهتری ارائه می دهد.


3-5- الکترود شمارشگر (کاتد):

یون های تری یدید در الکترود شمارشگر به یدید کاهش پیدا می کنند. برای کاهش یون های تری یدید، الکترود شمارشگر باید فعالیت الکتروکاتالیزوری بالایی داشته باشد. پلاتین پوشش داده شده روی سطح اکسید رسانای شفاف (ضخامت 10-5 میکروگرم بر سانتی متر مربع یا تقریباً 200 نانومتر) یا کربن معمولاً به عنوان الکترود شمارشگر در این سلول ها استفاده می شود.


3-6- مواد ضد نشت:

یک ماده ی ضد نشت برای جلوگیری از نشت الکترولیت و تبخیر حلال مورد نیاز است. پایداری شیمیایی و فوتوشیمیایی ماده ی ضد نشت در مقایسه با جزء الکترولیت و حلال باید مورد توجه قرار گیرد. سورلین (کوپلیمر اتیلن و متاکریلیک اسید) سازگاری خوبی با این شرایط دارد [8].


4- عملکرد سلول های خورشیدی حساس شده با رنگ:

به طور کلی با نگاه اجمالی در ساختار سلول های خورشیدی حساس شده با رنگ، باید این سلول ها را مشابه با یک باتری قلیایی تجاری دانست که در آن یک آند و یک کاتد در دو طرف الکترولیت مایع قرار می گیرند. به این ترتیب که نور خورشید از طریق الکترود شفاف وارد لایه ی رنگ شده و الکترون های آن را برانگیخته می کند. سپس این الکترون‌ها به نانو ذرات تیتانیوم دی اکسید نیمه رسانا با نوار ممنوعه حدود 5.3 الکترون‌ولت، منتقل خواهد شد. با جذب الکترون‌ها در این نوار ممنوعه، میدان الکتریکی و سپس جریان ایجاد می‌شود. این جریان وارد مدار شده و به کاتد انتقال می‌یابد. کاتد هم چنین نقش یک کاتالیزور را دارد و الکترون ها را وارد محلول الکترولیت (یدید/ تری یدید) می‌کند تا از طریق واکنش شیمیایی در الکترولیت، الکترون‌ها دوباره وارد مولکول رنگ شوند. در سلول خورشیدی حساس شده با رنگ دو فرآیندی که در سلول های قدیمی سیلیکونی توسط سیلیکون انجام می شد تفکیک شده اند. در سلول های قدیمی، سیلیکون هم به عنوان منبع فوتو الکترون به کار می رود و هم میدان الکتریکی لازم برای جداسازی بارها و ایجاد جریان را تولید می کند؛ در حالی که در سلول خورشیدی حساس شده با رنگ، نیمه رسانا تنها برای انتقال بار به کار می رود و فوتو الکترون ها توسط یک ماده ی رنگی حساس به نور فراهم می شوند [11].


اما در نگاه دقیق تر در یک سلول خورشیدی حساس شده با رنگ، جهت بررسی مرحله به مرحله، فوتون های نور خورشید طی مراحل زیر به جریان الکتریکی تبدیل می شوند (شکل 6):


1- رنگ نشانده شده روی سطح تیتانیوم دی اکسید، شار فوتون گسیل شده را جذب می کند (معادله ی 1).

2- به دلیل انتقال بار از فلز مرکزی به لیگاند، رنگ از حالت پایه (S) به حالت برانگیخته (^*S) می رسد. الکترون های برانگیخته شده به نوار رسانایی الکترود تیتانیوم دی اکسید تزریق شده و منجر به اکسایش رنگ می شوند (معادله ی 2).

3- الکترون های تزریق شده در نوار رسانایی تیتانیوم دی اکسید بین نانو ذرات تیتانیوم دی اکسید انتشار یافته و میدان الکتریکی و سپس جریان را ایجاد می کنند. جریان به اکسید رسانای شفاف انتقال داده می شود تا از طریق سیم کشی خارجی به الکترود شمارشگر و سپس محلول الکترولیت برسد.

4- یون تری یدید موجود در محلول الکترولیت، الکترون ها را از الکترود شمارشگر گرفته و به یون یدید کاهش پیدا می کند (معادله ی 3).

5- رنگ اکسید شده (⁺S) در تماس با محلول الکترولیت، الکترون ها را از یون یدید پذیرش کرده و به حالت پایه (S) برمی گردد (معادله ی 5). یون یدید نیز پس از انتقال الکترون به حالت اکسید شده ی خود یعنی یون تری یدید تبدیل می شود (معادله ی 4) [8]

http://irannano.org/filereader.php?p...cle&p3=23&p4=1
شکل 6- نحوه ی عملکرد دقیق یک سلول خورشیدی حساس شده با رنگ [12و8]

نتیجه گیری:

انرژی خورشیدی به عنوان یک منبع پاک و تجدیدپذیر می تواند به عنوان جایگزینی مناسب برای سوخت های فسیلی معرفی شود. در این راستا، تعدادی از دانشمندان پژوهش های خود را به ساخت و بررسی سلول های خورشیدی اختصاص داده اند. سلول های خورشیدی در چهار نسل دسته بندی می شوند که سلول های خورشیدی حساس شده با رنگ، بخشی از نسل سوم را تشکیل می دهند. هر چند بازده تبدیل انرژی در این سلول ها نسبت به سلول‌ های خورشیدی معدنی پایین تر است، اما آن چه باعث توسعه ی این نسل از سلول‌ ها شده، پایین بودن نسبت قیمت بر عملکرد آن هاست که تولید انرژی را به طور چشم گیری مقرون ‌به ‌صرفه کرده است. سلول های خورشیدی حساس شده با رنگ در آغاز چرخه ی توسعه هستند و به تازگی مطالعه ی گسترده تر روی این نوع سلول ها و ارائه ی راه کارهای امیدبخش برای افزایش بازده آن ها آغاز شده است.



منابـــــع :

1. Imahori, H., Umeyama, T., Ito, S. “Large π-Aromatic Molecules as Potential Sensitizers for Highly Efficient Dye-Sensitized Solar Cells”, Accounts of Chemical Research, Vol. 42, pp. 1809-1818, (2009).

2.http://dc344.4shared.com/doc/ULh-YoeP/preview.html (ماهنامه¬ی بولتن بین-الملل، شماره 102، چاپ شهریور 1386)

3. http://comamiri2ab.persianblog.ir/post/4/

4. http://www.nnin.org/doc/iwsg2008/iws..._cells_ski.pdf (Iyer, S.S.K. “An Introduction to Organic Solar Cells”, International Winter School for Graduate Students 2008, (2008).

5. Gourdin, G., “Solar Cell Technology. Current State of the Art”, (2007).

6. https://engineering.purdue.edu/~yep/...technology.ppt (Cho, W. S., Wang, X., Moore, J. E., Adam, T. “Solar Cell Technology”).

7. Halme, J. “Dye-sensitized Nanostructured and Organic Photovoltaic Cells: Technical Review and Preliminary Tests”, Master’s Thesis at Helsinki University of Technology, (2002).

8. Hara, K., Arakawa, H., Luque, A., Hegedus, S. “Handbook of Photovoltaic Science and Engineering (Chapter 15: Dye-sensitized Solar Cells)”, (2003).

9. Kalyanasundaram, K., Grätzel, M. “Efficient Dye-Sensitized Solar Cells for Direct Conversion of Sunlight to Electricity”, Material Matters, Vol. 4, No. 4, pp. 88-91, (2009).

10. http://www.solaronix.com/catalog/solaronix_catalog.pdf

11. Nelson, J. “The Physics of Solar Cells (Properties of Semiconductor Materials)”, Imperial College Press, (2003).

12. Longo, C., De Paoli, M.A. “Dye-Sensitized Solar Cells: A Successful Combination of Materials”, Journal of the Brazilian Chemical Society, Vol. 14, pp. 889-901, (2003).

1 - نعیمه مشتعل آرانی (نویسنده اول) - دکتری تخصصی - شیمی - دانشگاه کاشان دانشکده شیمی

2 - امیر لندرانی اصفهانی^* (نویسنده مسئول) - دکتری تخصصی - شیمی - دانشگاه اصفهان


نسخه قابل چاپ





منبع